Landgoed Wallsteijn
Levensvatbare bedrijven essentieel voor instandhouding bijzonder landschap
Sinds 1982 is het landgoed ter grootte van 150 hectare gedeeld eigendom. Maatschappij van Welstand beheert de landerijen en de vijf woningen en voormalige boerderijen waarvan de ondergrond in erfpacht is uitgegeven. Centraal op het landgoed bevindt zich ook nog het café “het Pannehûske”. Deze voormalige herberg was een van de eerste gebouwen die de familie Van der Wall op het landgoed had laten bouwen, mét een echt pannendak. Ook de daarnaast gelegen schietbaan van kruisboogvereniging Nooit Gedacht (150 jaar in 2021) ligt op grond van Maatschappij van Welstand. De bossen en houtwallen behoren tot Natuurmonumenten.
Een goede invulling van de gronden met de drie elementen landbouw, natuur en water
Van de acht bedrijven in 1982 zijn er op het landgoed nu nog twee over.
Momenteel zijn er veel onzekerheden voor de pachters. Het landgoed Wallsteijn valt binnen de ‘Natte natuurparel’ van Noord-Brabant. De Natte natuurparel vergt veel grondwaterstandverhoging waardoor het voor boeren steeds lastiger wordt hun bedrijf te voeren. Waterschap, provincie en Natuurmonumenten proberen in samenspraak met de pachters en Maatschappij van Welstand te zoeken naar een goede invulling van de gronden op het landgoed met de drie elementen landbouw, natuur en water.
Maatschappij van Welstand streeft ernaar de bestaande bedrijven te handhaven op het landgoed. Voor de instandhouding van het bijzondere landschap is het essentieel dat er levensvatbare bedrijven overblijven. Maar levensvatbaar is niet per definitie groot en intensief. Ook andere mogelijkheden via een neventak en subsidies kunnen bijdragen aan een inkomen op de bedrijven. Van belang is dat de opbrengsten van het landgoed kunnen bijdragen aan de doelstelling van de vereniging.
De historie van Wallsteijn
Frederik van der Wall, schout te Zundert, kocht vanaf 1794 losliggende percelen in de omgeving van Achtmaal. Onder de eerste aankopen bevond zich een boerderij. Hier bouwde hij in 1797 een huis achter dat hij in eerste instantie ‘Zorgvliet’ noemde. Dit huis, dat in 1817-1819 na stormschade herbouwd werd, vormde het hart van het landgoed in aanleg. Kort daarna veranderde de naam van het landgoed in ‘Wallsteijn’. Hiermee werd de familienaam verbonden aan het landgoed.
Niet bij iedereen bekend is dat Vincent van Gogh het landgoed regelmatig bezocht samen met zijn vader, districtsbestuurder bij Maatschappij van Welstand.
Sinds 1982 is het landgoed Wallsteijn gedeeld eigendom van Maatschappij van Welstand en Natuurmonumenten. In dat jaar werd het bezit verkregen via een legaat van de hervormde familie Van der Wall.
Maatschappij van Welstand was van oudsher al actief in de omgeving van Zundert. Ook was er regelmatig contact tussen de familie en de vereniging. Daardoor kende de familie de vereniging, haar doelstelling en haar expertise met het verpachten van landbouwgronden. Maatschappij van Welstand verkreeg daarom alle landerijen en gebouwen die verpacht of in gebruik gegeven waren. De rest, het bos en de houtwallen, ging naar Natuurmonumenten. Het huis Wallsteijn en de poortwachterswoning werden gelegateerd aan het Diaconessenhuis Breda dat het later heeft verkocht aan een particulier.
Café ‘het Pannehûske’ was een van de eerste gebouwen op het landgoed, mét een heus pannendak!