Maatschappij van Welstand en haar pachters

Het perspectief van de landbouw is totaal veranderd sinds de oprichting van de Maatschappij van Welstand. Na Tweede Wereldoorlog was er een grote behoefte aan voldoende en goedkoop voedsel. Met grootschalige ruilverkavelingen zijn de boerenbedrijven vanuit de dorpen naar de buitengebieden verplaatst. De gronden zijn sterk ontwaterd en er het gebruik van mest is geïntensiveerd. Er heeft zich een enorme schaalvergroting voorgedaan en een vergaande mechanisatie van het landbouwbedrijf. Hierdoor zijn de productiekosten veel lager en de opbrengsten hoger, maar de keerzijde is een toenemende monocultuur en verschraling, maar ook  verdroging van de gronden. Al deze ontwikkelingen hebben ook de afstand tussen boeren en burgers vergroot.

In de werkomgeving van de boeren is vanuit de overheid een toenemende regeldruk merkbaar met als enige constante factor verandering. Boeren weten daardoor niet goed waar ze aan toe zijn. Ook worden ze steeds meer gezien als de medeveroorzakers van de milieuproblematiek.

Het duurzaam gebruik van gronden, de stikstof- en C02-problematiek, biodiversiteit en bodemkwaliteit, maar ook een goed inkomen en veilige voedselproductie zijn voor Maatschappij van Welstand en haar pachters actuele vraagstukken.

De geniale vondst van Jacob van Heusden tot oprichting van de vereniging ‘Maatschappij ter bevordering van de welstand onder landlieden’ in 1822, bracht enige verlichting in het leven van de arme plattelandsbevolking in Noord-Brabant. De initiatiefnemers wilden zo ook het aantal kerkleden van de protestantse lokale gemeentes op peil houden en op die manier de bijdragen vanuit het rijk zeker te stellen.

Iedereen die de protestantse gezindte een warm hart toedroeg, kon lid worden van de vereniging. De opbrengsten werden gebruikt om land te kopen en geldleningen te verstrekken aan arme protestantse boeren. Hierdoor konden zij in hun eigen levensonderhoud voorzien. Als tegenprestatie moesten de boeren pacht betalen en actief deelnemen aan het kerkelijk leven van de plaatselijke protestantse geloofsgemeenschap. Het mes sneed zo aan twee kanten.

Met name in de beginjaren is veel energie en tijd besteed aan het geven van voorlichting over nieuwe landbouwmethoden en tuberculosebestrijding onder vee, maar ook aan onderwijs.

Later zette Maatschappij van Welstand zich ook in om protestantse boeren van boven de rivieren te verleiden hun boerenbestaan voort te zetten in het Brabantse land door het aanbieden van Welstandsboerderijen met aanpalende landbouwpercelen.

Begin 20^e eeuw, toen het aantal leden sterk verminderde en daardoor de contributie-inkomsten van de vereniging afnamen, werden er meer pachters gezocht die ook zelf financiële middelen hadden. Pachtbeëindiging als gevolg van financiële problemen kwam vanaf die tijd nauwelijks voor. Gelukkig waren er genoeg boeren die met grote inzet tot echte welstand konden komen.

Maatschappij van Welstand onderhoudt een langdurige relatie met haar pachters als agrarisch ondernemer. Wij respecteren het ondernemerschap binnen de grenzen van duurzame landbouw en een gezonde economische exploitatie. Bij wisseling van de wacht en verandering van de ondernemingsactiviteit zijn wij in gesprek met de pachter over toekomstige plannen en de motivering, ook om de levensvatbaarheid te toetsen van een duurzaam beheer van de gronden. Modernisering van de bedrijfsvoering in relatie tot duurzame vormen van landbouw willen we faciliteren door pachtkortingen, leningen of borgstellingen.

Maatschappij van Welstand is ook verpachter met een menselijke maat: wanneer een pachter in de problemen komt, zoeken we samen naar oplossingen.