Pastorie Nuenen & atelier Vincent van Gogh

Veel van de schilderijen van Vincent van Gogh weerspiegelen een fascinatie voor het leven op het platteland. Eenvoudige, hardwerkende boeren met hun families, geplaatst in hun directe leefomgeving, zijn vaak onderwerp van zijn oeuvre. Het feit dat zowel zijn vader als grootvader predikant waren in Brabantse gemeenten, is bekend. Minder bekend is, dat zij beiden een belangrijk deel van hun tijd besteedden aan het werk van Maatschappij van Welstand.

Grootvader Vincent van Gogh (1789 – 1874) was al kort na de oprichting van Maatschappij van Welstand een van de bestuurders en bleef ruim 40 jaar nauw betrokken bij de vereniging.

In 1882 werd zijn zoon, ds. Theodorus van Gogh (de vader van de schilder), toen predikant in Nuenen, benoemd tot districtsbestuurder van Maatschappij van Welstand. In die hoedanigheid had ook hij veel contacten met de pachters van de boerderijen en landerijen van Welstand en kende hij het vaak moeilijke bestaan van de boerenbevolking. Hij nam zijn zoon Vincent als kind af en toe mee bij zijn bezoeken aan de pachters. Deze ontmoetingen moeten een diepe indruk op Vincent hebben gemaakt. Hij maakte op die manier al vroeg kennis met de zorgelijke aspecten van het boerenleven.

Aan de uit 1764 daterende pastorie met het adres Berg 26 heeft Nuenen in het algemeen en de protestantse gemeente in het bijzonder een boeiende geschiedenis te danken. Het monumentale pand heeft overigens niet alleen als pastorie maar ook tijdelijk als kerk en particuliere woning gediend. Het heeft zelfs niet veel gescheeld of het was in het begin van de 19e eeuw het raadhuis van Nuenen geworden.

De pastorie van Nuenen is in 1996 aangekocht door Maatschappij van Welstand. De lokale kerk had geld nodig voor de bouw van een nieuwe kerk. Met deze aankoop kon de vereniging de verbondenheid tussen de naam Van Gogh en Welstand symboliseren. Wel had de raad van beheer van de protestantse gemeente bij de verkoop als voorwaarde gesteld dat het huis altijd als pastorie dienst kan blijven doen.

De pastorie heeft vooral door Vincent van Gogh grote bekendheid gekregen, hoewel hij er maar heel kort echt heeft gewoond in de periode dat zijn vader hier dominee was. De gedenksteen op de muur van zijn ‘atelier’ uit 1930 getuigt daarvan. Jaarlijks trekken talrijke bewonderaars uit binnen- en buitenland op ‘kunstbedevaart’ naar Nuenen langs de pastorie om een glimp op te vangen van het beroemde huis met de kastanjebomen, bekend van Vincents schilderij. De pastorie is en blijft een privéwoning en is geen museum, maar is vanwege haar grote historische waarde wel een rijksmonument.