Elke vierkante meter grond onder onze voeten is het thuis van miljoenen organismen. Van microscopisch kleine bacteriën tot grote krioelende wormen, allemaal dragen zij een steentje bij aan de ingewikkelde processen tot behoud van een gezonde bodem. Het belang van een vitale bodem staat buiten kijf en maatregelen om landbouwgrond te verbeteren staan volop in de belangstelling. Maar hebben die wel het gewenste effect en hoe meet je dat?

Een vitale bodem zet organische stof effectiever om naar voedingsstoffen voor het gewas, houdt water beter vast, stoot minder broeikasgassen uit en stimuleert bovengrondse biodiversiteit. Het leven in de bodem is daarmee een sleutelfactor voor klimaat en biodiversiteit opgaven. Maar hoe meet je dit? De bestaande bodemanalyses zoals de Open Bodem Index (OBI) richten zicht voornamelijk op de chemische samenstelling en het organische-stofgehalte. Maar het bodemleven, de bodembiologie – minstens net zo belangrijk voor vochthuishouding en vruchtbaarheid – ontbreken in deze analyse.

Het project Sensorisch Landschap combineert als eerste eDNA met sensordata, en reguliere metingen tot één monitoringsinstrument, dat de bijdrage van boeren aan klimaat, water en biodiversiteit meet. Op 140 graslanden van zo’n 75 boeren verspreid over Overijssel, Gelderland en Brabant is het ‘environmental DNA’ verzameld. Dat zijn DNA-sporen van onder andere bacteriën, schimmels en regenwormen. Hiermee is gezocht naar indicatoren om het bodemleven betaalbaar en gericht te kunnen meten. Het doel is dat boeren en andere grondgebruikers deze technieken zelf kunnen gaan inzetten om bodemvitaliteit beter te monitoren en het beheer hierop af te stemmen.

In de volgende fase van het project zal de nadruk liggen op het vergelijken van beheermaatregelen en de effecten op bodemvitaliteit.

Kijk voor de samenvatting van het project, het eindrapport van fase 1 en de verzamelde data op: https://www.soil4u.nl/sensorisch-landschap/

Het project Sensorisch Landschap wordt uitgevoerd door:

En is mogelijk gemaakt met steun van:

LTO Noord Innovatiefonds, Waterschap Vechtstromen Innovatiefonds, Provincie Noord Brabant, Provincie Gelderland, Provincie Overijssel, Maatschappij van Welstand, a.s.r. real estate., Baron van Ittersumfonds, Landbouwinnovatie Brabant, de Land Bouwers, Deltaprogramma Zoetwatervoorziening Oost Nederland, Overijssels Particulier Grondbezit en landgoed Het Lankheet.