Ten zuiden van het Brabantse Bladel ligt Ten Vorsel, een landgoed met een rijke historie die teruggaat tot 1173. In dat jaar was bij akte ‘een akker met huizing genaamd Vorsel’ geschonken aan de Abdij van Postel. In 1854 kwam het landgoed in het bezit van Maatschappij van Welstand en is daarmee een van onze oudste bezittingen.
Het landgoed beslaat een oppervlakte van 220 hectare en bestaat uit bossen, landbouwgrond en recreatiegebied. De landbouwgrond wordt verpacht aan vier boeren, terwijl een ander deel van het landgoed is ingericht als recreatiegebied voor jeugdwelzijnswerk met omliggende terreinen. 

De maatschappelijke en klimatologische ontwikkelingen hebben ook hun of weglaten weerslag op het landgoed. Maatschappij van Welstand met de betrokken partijen aan het ontwikkelen van een visie voor de toekomst van het landgoed met als doel een klimaatrobuust landschap. Het uitgangspunt is de verweving van de bossen, de natuur en de landbouw met het gebiedseigen water als verbindend element. Binnen deze landschapscompositie worden sociaal maatschappelijke (zorg)functies geïntegreerd. 

Inspirerend bezoek

Tijdens het werkbezoek van oud-lid Bernard Rouffaer en Eric Brinckmann, beheerders van het  Landgoed Het Lankheet, bruist het al snel van de ideeën. Rouffaer en Brinckmann hebben in de jaren 90 van de vorige eeuw op hun landgoed Het Lankheet het roer drastisch omgegooid.  

Waar vroeger productiebossen en landbouw voor inkomsten zorgden draait het vandaag de dag om waterbeheer, natuurontwikkeling, kleinschalige bosbouw, het conserveren van het cultuurhistorisch landschap en recreatie. Zij hebben oude diepe inzichten nieuw leven ingeblazen zoals vloeiweiden en beken hun oorspronkelijke loop teruggegeven.  

Met al hun ervaring keken zij naar de inrichting van Ten Vorsel en zagen veel mogelijkheden, zoals  ‘rotational grazing’, bloemrijke graslanden, terugbrengen van heggen en hagen, herinplanten houtwallen (met historische kaarten als oriëntatie). Maar ook door de functies van bos en landbouw in elkaar over te laten lopen door bijvoorbeeld randzones in te richten als voederhagen voor melkvee, bospercelen te betrekken bij (rotatie)begrazing, bosverbetering door soortenmenging en fasegewijze uitdunning. En uiteraard is er ook naar het waterbeheer gekeken. Hier zien Rouffaer en Brinckmann diverse mogelijkheden zoals het stuwen van de uitstroom van gebiedseigen kwelwater en dat in het eigen landgoed laten infiltreren ten gunste van bosvitaliteit en aanvoer (waar mogelijk) voor bevloeiing van grasland (met name de beekdalgraslanden) om de overgang van regulier naar bloemrijk grasland te bespoedigen. 

Hoe nu verder? 

Deze inzichten worden de komende tijd uitgewerkt samen met de ideeën vanuit de leden van Maatschappij van Welstand, als ook de bestaande pachters, stichting Ten Vorsel en andere betrokken partijen. Pas daarna kunnen deze bouwstenen verder worden uitgewerkt in een concreet stappenplan en tijdspad.